Książka Dawidów koło Lwowa to monografia dużej miejscowości pod Lwowem, przed II wojną światową zamieszkiwanej niemal wyłącznie przez Polaków (2840 mieszkańców). Była to polska wieś o charakterze osiedla robotniczego, wpatrzona w pobliski Lwów, który był dla niej jak magnes. Przez wieki wieś karmiła Lwów, dostarczając tam żywność (bydło i płody rolne).
Była to miejscowość, której mieszkańcy znajdowali pracę w pobliskim Lwowie, ale też wybitni lwowianie przyjeżdżali do niej z kagankiem oświaty jako nauczyciele, duszpasterze czy działacze społeczni i uczyli mieszkańców miłości do ziemi i Polski.
Na swoją miarę w chwilach dziejowej próby była to wieś: semper fidelis - zawsze wierna Polsce. Mieszkańcy Dawidowa walczyli o wolną Polskę w wojnie polsko-ukraińskiej, wojnie polsko-sowieckiej i wojnie obronnej w 1939 roku. Za przywiązanie do Ojczyzny wielu z nich zostało zesłanych przez władzę radziecką na Syberię i do Kazachstanu. W czasie II wojny światowej walczyli z Niemcami na prawie wszystkich frontach. Po wojnie mieszkańcy wsi wskutek decyzji politycznych Wielkiej Trójki znaleźli się poza granicami kraju i w związku z tym zostali wygnali z Ojcowizny, bowiem nie wyobrażali sobie życia poza Polską. Zdecydowana większość mieszkańców Dawidowa osiedliła się na terenie Dolnego Śląska i Opolszczyzny.
Owocem moich wieloletnich badań jest materiał przedstawiony w 25 rozdziałach, w których przedstawiam chronologicznie historię Dawidowa od średniowiecznych początków (z lokacją w 1355 roku) do 1946 roku, do wyjazdu polskich mieszkańców wsi. Przedstawiam w książce historię ludzi oraz instytucji (kościół, cerkiew, szkoła, poczta, organizacje).
Książkę można czytać tradycyjnie – od deski do deski albo wybierać interesujący w tym momencie temat, np. podrozdział o dawidowskich żołnierzach Armii Krajowej.
Jeden z rozdziałów (24), zatytułowany Rody dawidowskie, jest autorstwa kilku osób. Rozpoczynając pisanie książki, zapraszałem potomków dawidowian do współpracy w opracowywaniu dziejów rodzinnych. Z zaproszenia skorzystali i swoje rody oraz rodzinne opowieści zawarli w książce: Zbigniew Chirowski, Lucjan Dubiel, Tomasz Klimasiewicz, Tomasz Szeremeta, Paulina Wrzesińska i oczywiście ja.
Ziemia lwowska wydała wielu wybitnych ludzi w całej swojej historii, także i w Dawidowie urodziło się lub było z nim związanych wielu zdolnych, wybitnych ludzi, którzy pozostawili ślady w przeszłości – to ostatni rozdział książki.
Chciałem przedstawić wszystkie zagadnienia w sposób możliwie staranny, rzetelnie, a zarazem w przystępnej formie. Tą książką pragnę pobudzić czytelnika do pochylenia się nad własną rodzinną historią. Zachowajmy pamięć o naszych przodkach, o polskich Kresach, o Lwowie i Dawidowie!
Owocnej lektury!
Autor: dr Dariusz Zielonka, tato Jasia, potomek kresowiaków, absolwent UW (historia) i KUL, wyróżniony w konkursie im. W. Wawrzynka na najlepszą pracę magisterską poświęconą historii, kulturze i problemom społecznym Śląska organizowanym przez Instytut Śląski w Opolu (2001), przewodnik w Muzeum Powstania Warszawskiego, popularyzator historii: autor kanału Pro Patria Poland Team i Pro Patria Historia na YouTubie oraz kilku blogów poświęconych historii i sztuce. Interesuje się historią II wojny światowej oraz Kresów.
Monografia Dawidowa będąca rezultatem wielkiej staranności, dociekliwości i rzetelnej analizy naukowej bogactwa materiałów, jakie zdołał zgromadzić utalentowany badacz jest potwierdzeniem słuszności tezy głoszącej iż Kresy Wschodnie, mimo że przez wieki boleśnie doświadczone i ostatecznie utracone nadal są dla wielu z nas żywym źródłem inspiracji, natchnienia, refleksji i ośmielam się dodać słowo „dumy”. Dumy z miejsca pochodzenia! Wiedza historyczna i faktografia zawarta w tej cennej książce dla wielu byłych mieszkańców Dawidowa, Gańczar i innych okolicznych miejscowości, a także dla ich potomków będzie ważnym składnikiem ich kresowej tożsamości i czynnikiem stymulującym myślenie o magicznym dla każdego miejscu „Skąd nasz ród”...
dr Tadeusz Samborski,
prezes Stowarzyszenia Kulturalnego „Krajobrazy” w Legnicy
„Książka Dawidów koło Lwowa. Dzieje wsi i jej mieszkańców od najdawniejszych czasów do 1946 roku” to cenna i ważna pozycja dotycząca zarówno Kresów, jak i ziemi lwowskiej, która obowiązkowo powinna znaleźć się w księgozbiorze potomków tej miejscowości. Stanowi ona nieocenioną pomoc w badaniach genealogicznych, pozwalając dotrzeć do nawet XVII wiecznych przodków oraz poznać ich życie codzienne.
dr Mirosław Czado
Monografia dra Dariusza Zielonki jest owocem żmudnej pracy naukowej i ogromnej pasji. Autor dotarł do setek oryginalnych dokumentów rozsianych po wielu archiwach. Rozmawiał z licznymi świadkami opisywanych przez siebie historii. Jednak znaczenie fundamentalne ma ogromna miłość Autora do dawnych kresów południowo-wschodnich. Monografia DAWIDÓW KOŁO LWOWA będzie lekturą obowiązkową dla wszystkich tych, u których słowo KRESY WSCHODNIE powoduje szybsze bicie serca.dr Szymon Niedziela
Spis treści
Przedsłowie (dr Tadeusz Samborski) (7)
Wykaz skrótów (9)
Wstęp (11)
1. Krótka charakterystyka Dawidowa (15)
1.1. Położenie geograficzne (15)
1.2. Hydrografia (16)
1.3. Historyczne opisy geograficzne (18)
1.4. Środowisko przyrodnicze (20)
1.5. Nazwa (21)
1.6. Herb i pieczęcie (22)
1.7. Przynależność administracyjna (22)
2. Dzieje średniowieczne (26)
2.1. Początki średniowieczne – między Polską a Rusią (26)
2.2. Okres ruski (27)
2.3. Przyłączenie do Korony Polskiej (29)
3. Dawidów – własność rodu Dawidowskich (31)
3.1. Rycerz Grzegorz Tymszyc – pierwszy znany właściciel wsi (31)
3.2. Stanisław z Dawidowa, sędzia lwowski (32)
3.3. Rozwój wsi na prawie niemieckim (39)
3.4. Powstanie kościoła i parafii w Dawidowie (42)
3.5. Pierwsi dawidowscy duszpasterze (45)
3.6. Kolejni właściciele Dawidowa z rodu Dawidowskich (49)
3.6.1. Jan z Dawidowa – właściciel w latach ok 1443–1464 (49)
3.6.2. Stanisław Dawidowski – właściciel w latach 1464–1468 (52)
3.6.3. Jan Dawidowski – właściciel w latach 1468–1512 (53)
3.6.4. Stanisław Dawidowski – właściciel w I połowie XVI w (57)
3.6.5. Jan i Andrzej Dawidowscy – właściciele w II poł XVI w (59)
3.6.6. Mikołaj Dawidowski – właściciel w okresie ok 1592 – ok 1612 (61)
3.6.7. Spadkobiercy rodu Dawidowskich – ok 1612–1628 r. (62)
3.7. Kształtowanie się granic wsi Dawidów (63)
3.8. Najazdy tatarskie i inne działania wojenne do 1628 r. (69)
3.9. Kategorie ludności w okresie staropolskim (XV–XVIII w ) (71)
4. Dawidów – własność dominikanów lwowskich w okresie I Rzeczpospolitej (73)
4.1 Donacja wioski na rzecz dominikanów (73)
4.2. Ludność Dawidowa w XVII w (74)
4.3. Ludność Dawidowa w XVIII w (81)
4.4. Parafia dawidowska w latach 1628–1772 (87)
4.5. Duszpasterze parafii dawidowskiej w XVII i XVIII w (91)
4.6. Wojny w okresie staropolskim w latach 1628–1772 (98)
4.7. Wójtowie i przysiężni Dawidowa (104)
4.8. Zbiegli chłopi pańszczyźniani (108)
5. Dwór i folwark w Dawidowie (113)
5.1. Zabudowania dworskie i folwarczne (113)
5.2. Pola folwarku (120)
5.3. Pańszczyzna (121)
5.4. Syndyk i ekonom zakonny (129)
5.5. Produkcja rolna w folwarku (135)
5.6. Inwentarz żywy (140)
5.7. Pasieki (141)
5.8. Dochody folwarku (143)
5.9. Służba folwarczna (144)
5.10. Pustki (147)
5.11. Folwark w XIX w. (148)
5.12. Folwark w okresie międzywojennym (152)
5.13. Piaskownia (157)
5.14. Sprzedaż majątku i folwarku Dawidów przez dominikanów (157)
5.15. Dwór i folwark w Dawidowie po 1934 r. (162)
6. Profesje dawidowskie (164)
6.1. Młyny (164)
6.2. Karczmy (167)
6.3. Tkacze (174)
6.4. Krawcy, szewcy, kuśnierze (175)
6.5. Kowale, rurmistrzowie i inne zajęcia wiejskie (176)
6.6. Budowniczowie: cieśle i murarze (178)
6.7. Handel wołami (178)
6.8. Pracownia kwiatów sztucznych (182)
6.9. Inna działalność gospodarcza w czasie zaboru austriackiego (186)
6.10. Działalność gospodarcza w okresie międzywojennym (186)
6.11. Pomoc medyczna i lekarze (188)
6.12. Działalność zawodowa w czasie okupacji niemieckiej (189)
7. Dawidów w czasie zaboru austriackiego (1772–1918) (190)
7.1. Wójtowie Dawidowa i przysiężni w okresie austriackim (191)
7.2. Dominium Dawidowskie (196)
7.3. Mandatariusze (197)
7.4. Uwłaszczenie (199)
7.5. Podatki (201)
7.6. Sprawy urzędowe w gminie Dawidów (202)
7.7. Sądy (204)
7.8. Licytacje (206)
7.9. Parafia w okresie austriackim (208)
7.10. Duszpasterze parafii w czasie zaboru austriackiego (212)
7.11. Ludność Dawidowa w I poł XIX w. (227)
7.12. Ludność Dawidowa w II poł XIX w. (232)
7.13. Powierzchnia i wielkość wsi Dawidów (237)
7.14. Wojsko i sprawy militarne (239)
7.15. Dawidów na początku XX w. (243)
8. Drogi – podróże – poczta – kolej (245)
8.1. Trakt handlowy i myto (245)
8.2. Podróżni i goście w Dawidowie (251)
8.3. Wycieczki do Dawidowa (255)
8.4. Poczta w Dawidowie (256)
8.5. Kolej w Dawidowie (263)
9. Rolnictwo i leśnictwo (269)
9.1. Rolnictwo w Dawidowie (269)
9.1.1. Innowacyjność i sukcesy rolnicze (272)
9.1.2. Działalność w organizacjach rolniczych (276)
9.1.3. Kółko rolnicze w Dawidowie (277)
9.1.4. Polskie Stronnictwo Ludowe w Dawidowie (279)
9.1.5. Choroby zwierząt gospodarczych (279)
9.1.6. Rolnictwo w czasie okupacji niemieckiej (280)
9.2. Gospodarka leśna w Dawidowie (282)
10. Szkoła w Dawidowie (292)
10.1. W czasie zaboru austriackiego (293)
10.2. Szkoła w niepodległej Polsce (310)
10.3. Szkoła w czasie II wojny światowej (315)
11. Wybory (320)
11.1. Wybory z 1897 r. (320)
11.1.1. Organizacja wyborów (320)
11.1.2. Kampania przedwyborcza w 1897 r. (322)
11.1.3. Przebieg wyborów 11 III 1897 r. (323)
11.1.4. Aresztowania (325)
11.1.5. Zamieszki we Lwowie (328)
11.1.6. Pogrzeb Stanisława Popiela (330)
11.1.7. Zainteresowanie parlamentu austriackiego (330)
11.2. Proces dawidowski (331)
11.2.1. Przygotowania do procesu (331)
11.2.2. Przebieg procesu (332)
11.2.3. Wyrok (344)
11.2.4. Reakcje i oceny społeczne (346)
11.2.5. Sejmik relacyjny w Dawidowie (350)
11.3. Wybory w 1900 r. (351)
11.4. Wybory w 1907 r. (354)
11.5. Wybory w 1911 r. (354)
12. Klęski żywiołowe, epidemie i pożary (356)
12.1. Klęski żywiołowe i epidemie (356)
12.2. Pożary i straż pożarna w Dawidowie (362)
13. Dawidów w literaturze i prasie (368)
13.1. Literatura (368)
13.2. Prasa (376)
14. Działalność społeczno-kulturalna, sportowa i gospodarcza (378)
14.1. Działalność patriotyczna w zaborze austriackim (378)
14.2. Działalność patriotyczna w niepodległej Polsce (383)
14.3. Organizacje społeczno-polityczne (384)
14.3.1. Sokół (384)
14.3.2. Związek Strzelecki (388)
14.4. Życie kulturalne (392)
14.5. Sport (393)
14.6. Kasa Stefczyka (394)
14.7. Działalność charytatywna i pomoc materialna (397)
15. I wojna światowa (400)
15.1. Żołnierze z Dawidowa na frontach I wojny światowej (400)
15.2. Dawidów podczas I wojny światowej (418)
16. Wojna polsko-ukraińska 1918–1919 (423)
16.1. Placówka Dawidów w listopadzie 1918 r. (423)
16.2. Podpalenie Dawidowa – 27 XI 1918 r. (427)
16.3. Polski kontratak na Dawidów – 29 XI 1918 r. (430)
16.4. Walki w grudniu 1918 r. (432)
16.5. Operacja „Jazda” – kwiecień 1919 r. (437)
16.6. Polskie przygotowania do ofensywy w maju 1919 r. (439)
16.7. Bitwa o Dawidów – 22 V 1919 r. (441)
16.8. Pamięć o bohaterach walk (447)
17. Wojna polsko-bolszewicka (450)
17.1. Sytuacja militarna w Małopolsce Wschodniej (450)
17.2. Dawidów w czasie wojny polsko-bolszewickiej (452)
18. Dawidów w II Rzeczpospolitej Polskiej (458)
18.1. Po czasie wojen (458)
18.2. Wybory w niepodległej Polsce (460)
18.3. Władze samorządowe we wsi (461)
18.4. Ludność wsi w dwudziestoleciu międzywojennym XX w. (463)
18.5. Uroczystości państwowe (465)
18.6. Parafia w Dawidowie w okresie międzywojennym (466)
18.7. Ks. kanonik Stanisław Sadowski – ostatni proboszcz Dawidowa (470)
18.8. Opis kościoła w Dawidowie (474)
18.9. Cmentarze w Dawidowie (476)
18.10. Kościelni i organiści (478)
18.11. Życie we wsi oczami dawidowian (479)
19. Wyznania chrześcijańskie i żydzi w Dawidowie (483)
19.1. Grekokatolicy (483)
19.2. Protestanci (496)
19.3. Żydzi i frankiści w Dawidowie (496)
20. Kryminalne dzieje Dawidowa (501)
20.1. Morderstwa (501)
20.2. Samobójstwa (511)
20.3. Napaści i pobicia (512)
20.4. Kradzieże, kłótnie, oszustwa i napaści rabunkowe (519)
20.5. Kradzieże na folwarku (530)
20.6. Zakazana działalność polityczna (532)
20.7. Wypadki (533)
20.8. Wypadki kolejowe (535)
20.9. Zagubienia i zguby (540)
20.10. Żandarmeria i policja w Dawidowie (541)
21. Wybuch II wojny światowej i okupacja sowiecka (544)
21.1. Wojna obronna 1939 r. (544)
21.1.1. Wrzesień 1939 r. w Dawidowie (545)
21.1.2. Żołnierze września 1939 r. (552)
21.2. I okupacja sowiecka (1939–1941) (555)
21.2.1. Przebieg I okupacji sowieckiej w Dawidowie (556)
21.2.2. Pierwsze prześladowania w jesieni 1939 r. (561)
21.2.3. Wywózka z Dawidowa w lutym 1940 r. (564)
21.2.4. Wywózka z Dawidowa w kwietniu 1940 r. (567)
22. Okupacja niemiecka (1941–1944) (572)
22.1. Wkroczenie Niemców w 1941 r. (572)
22.2. Ludność wsi w czasie II wojny światowej (574)
22.3. Życie w Dawidowie pod okupacją niemiecką (576)
22.3.1. Kontyngenty (580)
22.3.2. Przymusowa praca (582)
22.3.3. Holocaust dawidowskich Żydów (586)
22.3.4. Mieszkańcy Dawidowa w obozach koncentracyjnych (590)
22.3.5. Wojska niemieckie i kolaboracyjne w Dawidowie (591)
22.4. Działalność nacjonalistów ukraińskich (594)
22.5. Armia Krajowa (607)
22.5.1. Działalność AK wśród mieszkańców Dawidowa (607)
22.5.2. Uderzenie na Szołomyję (617)
22.5.3. Łapanka w czerwcu 1944 r. (619)
22.5.4. Akcja „Burza” (21–31 VII 1944) (621)
22.6. Zajęcie Dawidowa w 1944 r. przez Armię Czerwoną (626)
22.7. Żołnierze Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie (631)
23. Koniec wojny i wygnanie z Dawidowa (636)
23.1. II okupacja sowiecka (636)
23.2. Żołnierze II Armii Wojska Polskiego (641)
23.3. Koniec II wojny światowej (646)
23.4. Przygotowania do przesiedlenia z Dawidowa (648)
23.5. Wysiedlenie Polaków z Dawidowa 1946 r. (651)
23.6. Osiedlenie rodzin ukraińskich w Dawidowie (659)
24. Rody dawidowskie (660)
24.1. Przydomki w Dawidowie (autor: Tomasz Klimasiewicz) (661)
24.2. Blicharscy, linia Jana (autor: Tomasz Szeremeta) (664)
24.3. Chirowscy – przydomek Czarny (autor: Zbigniew Chirowski) (668)
24.4. Rodzina Dubielów (autor: Lucjan Dubiel) (674)
24.5. Rodziny Klimasiewiczów, Huków i Patyków (autor: Tomasz Klimasiewicz) (680)
24.6. Historia Jakuba i Emilii Sawickich (autorka: Paulina Wrzesińska) (687)
24.7. Rodzina Szeremetów od „Szpilów” (autor: Tomasz Szeremeta) (693)
24.8. Rodzina Zielonków (autor: Dariusz Zielonka) (697)
25. Zasłużone osoby związane z Dawidowem (709)
25.1. Osoby urodzone w XIX w. (709)
25.2. Osoby urodzone w XX w. (716)
Zakończenie (730)
Aneks (733)
Komentarze i informacje zamieszczone w mediach: